Mỗi năm trên khắp nước Nhật diễn ra hàng trăm lễ hội lớn nhỏ khác nhau. Mỗi lễ hội đều mang một ý nghĩa riêng trong văn hóa Nhật Bản. Trong tháng 8 này, chúng ta không thể không nhắc đến một trong những lễ hội quan trọng nhất của xứ sở Mặt trời mọc, đó là lễ hội Obon（お盆）.

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về lễ hội Obon hãy đọc ngay bài viết dưới đây bạn nhé.

Lễ hội Obon là gì?

Obon là một lễ hội Phật giáo được tổ chức ở Nhật Bản vào mỗi mùa hè để tưởng nhớ tổ tiên và những người thân yêu đã khuất. Trong Phật giáo, người ta tin rằng trong lễ Obon, linh hồn của người đã khuất sẽ về thăm gia đình trước khi trở về thế giới bên kia. Lễ hội Obon kết thúc bằng những hoạt động giúp những linh hồn trở về thế giới bên kia một cách an toàn.

Trong lễ hội Obon, các thành viên trong gia đình sẽ quây quần lại để thực hiện một số nghi lễ truyền thống. Những hoạt động này nhằm giúp cho linh hồn của những người đã khuất có thể trở về thăm người thân một cách an toàn. Cùng với việc tưởng nhớ tổ tiên, Obon cũng là dịp để gia đình sum họp và là một trong những kỳ nghỉ lễ lớn nhất ở Nhật Bản.

Nguồn gốc

Lễ hội Obon（お盆） Nhật Bản hay còn gọi là Bon（お盆）, đã xuất hiện ở xứ sở Phù Tang cách đây hơn 500 năm. Lễ hội này bắt nguồn từ câu chuyện của một đệ tử nhà Phật. Theo truyền thuyết, người này có tên là Mokuren, ông là người tu luyện nhiều năm, mang trong mình nhiều phép thuật. Vì nhớ thương người mẹ quá cố, ông đã sử dùng phép thuật để tìm mẹ.okuren nhìn thấy mẹ mình bị đày ải dưới địa ngục vì những tội lỗi bà đã gây ra. Vì xót xa người mẹ này mà ông đã tìm đến Phật Tổ cầu xin. Đức Phật hướng dẫn ông mang lễ vật dâng lên các chư tăng vào ngày 15 tháng 7. Sau khi lễ cúng hoàn thành, linh hồn của mẹ ông đã được siêu thoát. Do quá cảm động và biết ơn nên ông đã nhảy múa, thể hiện sự hạnh phúc của bản thân.

Câu chuyện về lòng hiếu thảo của Mokuren được rất nhiều người biết đến. 

Từ đó về sau, cứ hàng năm người dân Nhật Bản lại tổ chức lễ hội Obon （お盆）(lễ hội Bon－盆) để thể hiện lòng biết ơn đối với cha mẹ và đối với linh hồn của những người đã mất. 

Điệu nhảy mà Mokuren nhảy múa khi được gặp lại mẹ của mình cũng được người Nhật học theo và đặt tên là Bon Odori.

Nhiều yếu tố mang tính tâm linh và người Nhật họ tin rằng linh hồn của người đã khuất sẽ trở về dương gian thăm gia đình, người thân họ hàng của mình. 

Cứ hàng năm người dân Nhật Bản lại tổ chức lễ hội Obon（お盆） để để cầu nguyện cho linh hồn của tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã mất được yên bình khi ở bên kia thế giới và thể hiện lòng biết ơn đối với họ.

Lễ hội Obon được tổ chức như thế nào?

Vào lễ hội Obon, nhiều người sẽ trở về quê để thăm gia đình. Mặc dù không phải là một ngày nghỉ lễ chính thức, nhưng Obon là một trong những sự kiện mang yếu tố tâm linh quan trọng nhất trong năm ở Nhật Bản, cùng với ngày Tết “Oshogatsu”. Vì Obon là dịp để gia đình đoàn tụ nên nhiều doanh nghiệp sẽ đóng cửa để nhân viên có thể nghỉ làm và dành thời gian cho gia đình.

Các chuyến tàu, chuyến bay và khách sạn thường được đặt kín chỗ vào lễ Obon, vì hàng triệu người Nhật đi từ khắp đất nước sẽ về thăm gia đình. Mặc dù hiện nay phần lớn thế hệ trẻ ở Nhật không đặc biệt sùng đạo nhưng họ vẫn coi đây là dịp để nghỉ ngơi trong năm. Do đó, cùng với Tuần lễ vàng và Năm mới, Obon được coi là một trong những thời điểm không mấy thích hợp để du lịch đến Nhật Bản, vì chỗ ở và phương tiện giao thông phần lớn đã được đặt hết.

Làm gì trong thời gian Obon?

Obon là sự kiện để tưởng nhớ tổ tiên. Nói một cách đơn giản, linh hồn của tổ tiên từ thế hệ này sang thế hệ khác trở về trong mùa Obon, vì vậy bạn có thể coi đây là một cách để chào đón và tiễn đưa họ khi họ trở về. Nhân tiện, lễ Obon đầu tiên sau ngày để tang thứ 49 được gọi là ‘Hatsubon’ (còn gọi là Shinbon), và vì đây là ngày linh hồn của người quá cố trở về nhà lần đầu tiên nên nó được tổ chức hoành tráng như một bữa tiệc lớn. Ngoài ra, tốt hơn là không nên ra ngoài hoặc ra ngoài càng ít càng tốt trong ngày Hatsubon.

Ngày đầu tiên

Ngày mà Enma Đại đế ra lệnh cho một con quỷ mở nắp vạc địa ngục. Địa ngục ở đây ám chỉ thế giới bên kia, người ta nói rằng tổ tiên có thể trở về mỗi ngôi nhà bằng cách mở nắp vạc. Trước hết, Obon bắt đầu từ đây. Kamafuta Rakujitsu ban đầu là 1/7, nhưng nếu lùi lại 1 tháng thì sẽ là 1/8. Trong trường hợp đó, nó còn được gọi là Hassakubon. Người ta nói rằng vào ngày này, nếu bạn ra đồng và lắng nghe mặt đất, nắp vạc địa ngục sẽ mở ra và bạn sẽ nghe thấy tiếng kêu của nó.

Ngày 13

Tối ngày 13 sẽ tổ chức đốt lửa chào mừng. Để linh hồn của tổ tiên trở về nhà, ogara (thân cây gai dầu đã loại bỏ da) được xếp chồng lên nhau và đốt cháy. Nó thường được thực hiện tại các ngôi mộ. Đèn lồng được đặt và thắp sáng ở những nơi như lối vào nhà, cổng và ngã tư đường. Ngoài ra, ở bàn thờ Phật còn đặt một kệ thần (kệ bon) và cúng lễ. Lễ vật điển hình là dưa chuột và cà tím được đâm bằng tăm và đũa dùng một lần để giống ngựa và bò. Nó được cho là phương tiện để tổ tiên đi lại giữa thế giới này và thế giới bên kia. Các gia đình thường chuẩn bị để trưng trong ngày 13.

Đồng thời, thay vì thờ bánh bao và nước như thông thường, các gia đình có thể dùng trái cây tươi và mì somen. Phong tục và truyền thống chuẩn bị cho lễ Obon khác nhau giữa các vùng, vì vậy tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến ​​của những người lớn tuổi trước khi chuẩn bị.

Ngày 15-16

Từ ngày 14 đến 15 sẽ viếng mộ, nếu có thời gian sẽ đi thăm người thân, người quen đã giúp đỡ mình. Ngày 16 là ngày tổ tiên về với thế giới bên kia. Buổi tối sẽ diễn ra nghi thức đốt lửa ở chỗ đã đốt lửa chào mừng, tiễn đưa ngọn lửa tiễn biệt. Okuribi thực tế thường được tổ chức từ ngày 15 đến ngày 16 và ngày 16 được coi là ngày kết thúc Lễ hội Bon.

Gozan Okuribi, một truyền thống nổi tiếng toàn quốc của Kyoto, cũng là một trong những sự kiện chia tay được tổ chức vào cuối Lễ hội Bon. Vào đêm ngày 16, người dân sẽ đốt lửa trên 5 ngọn núi để tiễn đưa tổ tiên. Tùy thuộc vào khu vực, bạn có thể tiễn đưa bằng “linh hồn nagashi” hoặc “đèn lồng nagashi”. Bằng cách tạo ra Okuribi, tổ tiên đã được tiễn đi và chuỗi sự kiện Obon kết thúc.

Tối ngày 15 và 16 Bon Odori

Bon Odori có lịch sử lâu đời và có nhiều giả thuyết khác nhau, nhưng có vẻ như nó bắt đầu như một điệu nhảy để chào đón những linh hồn đã trở lại, là một phần của lễ tưởng niệm tổ tiên và tiễn đưa họ an toàn. Vào khoảng thời Muromachi, tiết mục biểu diễn trống và nhảy múa bắt đầu hình thành. Sau đó, ý nghĩa tôn giáo mất dần và nó phát triển thành một sự kiện lễ hội như giao lưu và giải trí cộng đồng, và nó vẫn tiếp tục cho đến ngày nay. Vào 2 ngày trăng tròn này, đêm nào cũng vô cùng náo nhiệt. Thật ngạc nhiên khi biết rằng có hơn 500 điệu nhảy Bon Odori truyền thống trên khắp Nhật Bản.

Sự kết thúc của lễ hội Bon Odori cũng báo hiệu mùa thu đã đến.

Pháo hoa

Pháo hoa và lễ Obon cũng có quan hệ mật thiết với nhau. Lễ hội pháo hoa đầu tiên được tổ chức tại Nhật Bản là Lễ hội pháo hoa sông Sumida. Năm 1732, một nạn đói lớn đã giết chết rất nhiều người. Tướng quân Yoshimune Tokugawa lúc bấy giờ đã tổ chức lễ hội và đốt pháo để tưởng nhớ các linh hồn và ngăn chặn dịch bệnh. Kể từ đó, các lễ hội pháo hoa gắn liền với phong tục đốt lửa (chào và tiễn lửa), được cho là đã trở nên phổ biến hơn cùng với Obon. Ngoài ra, nhiều lễ hội pháo hoa được tổ chức ở nhiều nơi khác nhau nhằm mục đích tổ chức lễ tưởng niệm

 Một số điểm khác biệt giữa Việt Nam và Nhật Bản

Ở Việt Nam, chúng ta cũng có một ngày lễ hội tương tự là lễ Vu Lan (hay còn gọi là Lễ Xá tội Vong nhân) vào ngày 15 tháng 7 âm lịch. Tuy có nhiều nét tương đồng về ý nghĩa ngày lễ, một số hoạt động,… nhưng theo văn hóa từng nước có điểm khác nhau nhất định. Việt Nam sẽ có tục đốt vàng mã cho người thân đã mất, Nhật Bản đốt lá gai để đón linh hồn người đã mất về nhà. Đồ cúng thờ của người Việt là món mặn trong một mâm cơm với nhiều món như thịt gà, giò, canh bóng bì thập cẩm,… Còn đồ cúng thờ của người Nhật chủ yếu là những chiếc bánh như bánh khảo, làm từ bột gạo màu xanh, đỏ, vàng… (một nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Nhật) trông rất hấp dẫn.